Күміс нитраты (I)

Күміс нитраты (I)

Күміс нитраты немесе Ляпис - түссіз, мөлдір кристалды зат. Формуласы: AgNO₃.

Қасиеттері

Тығыздығы — 4,352 г/см³. Балқу температурасы — 209,7 °C. 300 °C-тан астам температурада ыдырайды. Метил спиртінде еруі — 3,6 г/100 г; этил спиртінде — 2,12 г/100 г; ацетонда — 0,44 г/100 г; пиридинде — 33,6 г/100 г (20 °C).

Алынуы:

$𝖠𝗀\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\to }𝖠𝗀𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮$

Күміс нитраты (I) тұз қышқылының реактивы болып саналады:

$𝖧𝖢𝗅\mathsf{+}𝖠𝗀𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\to }𝖠𝗀𝖢𝗅\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}𝖧𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}$

$𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}𝖠𝗀𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\to }𝖠𝗀𝖢𝗅\mathsf{\downarrow }\mathsf{+}𝖭𝖺𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}$

Қыздырғанда күміс металы түзеледі:

$\mathrm{𝟤}𝖠𝗀𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{350^{o}C}{\to }\mathrm{𝟤}𝖠𝗀\mathsf{+}\mathrm{𝟤}𝖭{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{+}{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}$

Емдік қасиеті

Күміс нитратының (ляпистің) адам терісінде қалдыратын іздер.

Кілегей қабығы қабынғанда, жалақ, ойық жара пайда болғанда, бленнорея ауруы кезінде май түріндегі ляписті теріге жағады. Ляпистің 2%-дық ерітіндісін соз ауруынан алдын-ала сақтандыру үшін сәбидің көзіне тамызады. Тыныс органдарының кілегей қабығы қабынғанда антисептикалық және қабынуға қарсы дәрі ретінде ляпистің ақуызды препараты (протаргол), ал іріңді жараны, қуықты жууға каллоидты препаратын (колларгол) қолданады.