Ас содасы

Натрий бикарбонаттың ұнтағы

Химиялық формуласы

Ас содасы NaHCO₃ немесе Қос көмірқышқылды натрий, немесе Натрий бикарбонаты - ақ түсті, кристалды ұнтақ. Улы емес, өртенбейді, жарылмайды.f

Химиялық қасиеттері

Натрий бикарбонаты - көмір қышқылының қышқыл натрий тұзы. Молекулалық массасы  — 84,00.

Қышқылдармен әрекеттескенде тұз бен көмір қышқылын түзеді. Көмір қышқылы бірден көміртек оксиді (IV) мен суға ыдырайды:

$𝖭𝖺𝖧𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖧𝖢𝗅\mathsf{\to }𝖭𝖺𝖢𝗅\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}$

${𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{\to }{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

Тұрмыста көбінесе осы реакция сірке суымен жасалады. Нәтижесінде натрий ацетаты түзіледі:

$𝖭𝖺𝖧𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖢𝖮𝖮𝖧\mathsf{\to }𝖢{𝖧}_{\mathrm{𝟥}}𝖢𝖮𝖮𝖭𝖺\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

60 °C температурада ас содасы натрий карбонаты, көмірқышқыл газы мен суға ыдырайды:

$\mathrm{𝟤}𝖭𝖺𝖧𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\stackrel{60-200^{\circ }C}{\to }𝖭{𝖺}_{\mathrm{𝟤}}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟥}}\mathsf{+}{𝖧}_{\mathrm{𝟤}}𝖮\mathsf{+}𝖢{𝖮}_{\mathrm{𝟤}}\mathsf{\uparrow }$

Қолдануы

Ас содасы

Медицинада, химиялық өнеркәсібінде, тамақ өнеркәсібінде т.б. қолданылады.

Дереккөздер

• Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 1 том