Z (әріп) бетінің кодын көру

{{Тексерілмеген мақала|date=наурыз 2022}} <!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ!  -->
'''Z''', '''z''' - негізгі [[латын әліпбиі]]нің 26-шы және соңғы әріпі.

== Тарих ==
Архаикалық латын әліпбиінде Z әрпі жетінші орынға ие болған - грек [[Zeta|Ζ]] (zeta) ұқсастығы бойынша. [[Б. з. д. 312 жыл|Б.з.д 312 жылы]]<nowiki/>әліпбиді реформалаумен айналысқан цензор [[Аппий Клавдий Цеск]] бұл әріпті артық деп алып тастады: ол белгілеген дыбыс [[Ротацизм|R-ге ауысты.]] Ол біздің дәуірімізге дейінгі 1 ғасырда ғана грек сөздерін беру үшін әлібидің соңына қайтарылды.

== Қолданылуы ==

* Z кейде [[Гринвичтік уақыт|GMT]] уақытын белгілеу үшін қолданылады ( {{Lang-de|Zeit}}<span lang="de" style="font-style:italic;">Зейт</span>, [[уақыт]] ).
* ℤ( <math>\mathbb{Z}</math> ) - [[бүтін сан]]дар [[Бөлік|жиынының]] белгісі.
* z әдетте [[теңдеу]]лердегі үшінші белгісіз мән([[X (латын)|x]] және [[Y (латын)|y]] дан кейін).
* z – үштікте (x, y, z) үшінші координат осінің ([[Декарттық координаттар жүйесі|қолданбалар]], биіктіктер) әдеттегі белгісі.
* z - әдетте кеңсе жұмысында құжаттардағы толтырған жағдайда қалған бос орынды белгілейді.
* z – Ресей қарулы күштері [[Ресейдің Украинаға басып кіруі|Украинаға басып кіру]] кезінде әскери техниканың [[Украинаға басып кіру кезіндегі РФ Қарулы Күштерінің техникасын таңбалау|белгісі ретінде пайдаланған]] <ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://russian.rt.com/ussr/video/969689-specoperaciya-na-ukraine-novosti|title=В режиме реального времени: спецоперация Z на Украине|work=RT на русском|accessdate=2022-03-02}}</ref> .

== Әртүрлі тілдердегі әріптердің аттары мен айтылуы ==

* {{Lang-en|zed}}, ''зэд'' — [z]. Америкалық ағылшын тілінде ''zee'', ''зи сияқты айтылады''.
* {{Lang-la|zeta}}, ''зета'', ''дзета'' — [z] немесе [d͡z].
* {{Lang-de|zett}}, ''цет'' — [t͡s] немесе [z] (алмасу ретінде).

== Қолдану ==

* [[Физика]]да - [[Импеданс|кедергінің]] белгіленуі .
* [[Химия]]да - атом ядросының [[Атомдық нөмір|заряд нөмірін]] белгілеу (синонимдер: атомдық нөмір, атомдық нөмір, [[Химиялық элементтер|химиялық элементтің]] реттік нөмірі ) - атом ядросындағы протондар саны.
* [[Өнер]]де - асыл қарақшы [[Зорро]]ның белгісі.

== Осымен бірге оқыңыз ==

* [[Латын әріптерінің тізімі]]

== Сілтемелер ==

* [https://scriptsource.org/cms/scripts/page.php?item_id=character_detail&key=U00005A Z] Scriptsource.org сайтында (ағылшын)
* [https://scriptsource.org/cms/scripts/page.php?item_id=character_detail&key=U00007A z]  Scriptsource.org сайында (ағылшын)