Кюрий бетінің кодын көру

{{Химиялық элемент
|атауы= Кюрий
|нөмірі=96
|символ=Cm
|үсті=[[Гадолиний|Gd]]
|асты=(Upn)
|тип=[[Актиноидтар]]
|топ=III
|период=7
|блок= f
|сурет=
|атомдық масса=[247] 247,0703
|конфигурация= [Rn] 5f<sup>7</sup> 6d<sup>1</sup> 7s<sup>2</sup>
|электрондық қабықшасы=2, 8, 18, 32, 25, 9, 2
|фаза=Қатты дене
|тығыздық=13,51
|балқу температурасы=1613
|қайнау температурасы= 3383
|қб қысымы 1=1788
|қб қысымы 10=1982
|қб қысымы 100=-
|қб қысымы 1 k=-
|қб қысымы 10 k=-
|қб қысымы 100 k=-
|кристаллдық құрылым=гексагоналды
|электртерістілігі=1,3
|иондалу энергиясы 1=581(6,02)
|атом радиусы=299; эмпирикалық: 174
|ковалентті радиус=169±3
|CAS тіркелу нөмірі=7440-51-9
|тор құрылымы=Алтыбұрышты|тор параметрлері=a=3,496 c=11,33|Тор құрылымы=Алтыбұрышты|электродты потенциал=Cm←Cm<sup>3+</sup> -2,06&nbsp;В <br>Cm←Cm<sup>2+</sup> -1,2&nbsp;В|молярлық көлем=18,28|жылусыйымдылығы=27|тотығу дәрежелері=+3, +4, +5, +6|Электродты потенциал=Cm←Cm<sup>3+</sup> -2,06&nbsp;В <br>Cm←Cm<sup>2+</sup> -1,2&nbsp;В|c/a қатынас=3,24}}
[[Сурет:Curium.svg|thumb|left|100px| Кюрий<br />
Curium (Cm)]]
'''Кюрий''' ([[Латын тілі|лат]]. ''Curium''; '''Cm''''')'' — [[Менделеев]]тің [[Периодтық кесте]]сінің актинидтер тобындағы [[химиялық элементтер|химиялық элемент]].

Рет нөмірі – 96.

[[Атомдық масса]]сы – 247,0703.

Радиоактивтіктің негізін салушы Мария мен Пьер Кюрилердің құрметіне "Кюрий" деп атаған.

<gallery>
Сурет:Marie Curie (Nobel-Chem).jpg|[[Мария Кюри]], 1911
Сурет:PierreCurie.jpg|[[Пьер Кюри]]
</gallery>
Кюрий табағатта кездеспейді. 1944 ж. американ ғылымы Г.Сиборг, Р.Джеймс және А.Гиорсо <sup>239</sup>Pu Плутонийді α-бөлшектермен (гелий ионымен) атқылау арқылы жасанды түрде алған:

:<math>\mathrm{^{239}_{\ 94}Pu\ \xrightarrow {2(n,\gamma)} \ ^{241}_{\ 94}Pu\ \xrightarrow [14,35 \ a]{\beta^-} \ ^{241}_{\ 95}Am\ \xrightarrow {(n,\gamma)} \ ^{242}_{\ 95}Am\ \xrightarrow [16,02 \ h]{\beta^-} \ ^{242}_{\ 96}Cm}</math>

Кюрийдің 8 изотопы белгілі, бұлардың ішінде ең тұрақтысы <sup>247</sup>Сm.

== Физикалық қасиеттері ==
Кюрий - күміс түсті ақ металл.

Үшфторидті барий буымен тотықсыздандыру арқылы алынады.

Химиялық қасиеттері жағынан гадолинийге ұқсас.

Қосылыстарында үш валентті. Төрт валентті (СmО<sub>2</sub>,СmҒ<sub>4</sub>) қосылыстары кездеседі, бірақ тұрақсыз.

== Тағы қараңыз ==
* [[Химиялық элементтер тізімі]]

== Сыртқы сілтемелер ==
{{commons|Curium}}
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Cm/key.html Кюрий на Webelements]
* [http://n-t.ru/ri/ps/pb096.htm Кюрий в Популярной библиотеке химических элементов]

== Дереккөздер ==
* “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998

{{Менделеевтің периодтық кестесі}}

[[Санат:Химиялық элементтер]]